Conflict Graffiti

Conflict Graffiti: From Revolution to Gentrificatie
Auteur: John Lennon

In het boek Conflict Graffiti: From Revolution to Gentrificatie (2021) bestudeert onderzoeker John Lennon de rol van graffiti tijdens conflicten en hun relatie tot staatsgeweld. Lennon beschouwt staatsgeweld niet alleen als openlijk politiek geweld, maar ook de beleidsbeslissingen die de armen en de arbeidersklasse raken. 

Voor deze studie bezocht hij tal van conflictgebieden en onderzocht een grote verscheidenheid aan graffiti: van de protestgraffiti van de Black Lives Matter-beweging in Ferguson en de demonstraties op het Tahrirplein in Egypte over de muurschilderingen op de Israëlische scheidingsmuur tot de straatkunst die post-Katrina New Orleans in een nieuwe jas stak. Tijdens zijn reizen en onderzoeken ontdekte hij een patroon: graffiti nemen voor, tijdens en na een conflict verschillende gedaantes aan, ‘waves’. De eerste wave is de aanwezigheid van een kleine, ‘ondergrondse’ graffitiscene op de plek waar later een dynamiek van protest en geweld zal ontstaan. Tijdens het conflict zelf is er een exponentiële uitbarsting van graffiti in allerlei vormen, niet alleen door graffiteurs, maar vooral door activisten en burgers die graffiti inzetten om hun protest zichtbaar te maken. En tijdens de derde en laatste golf ontstaat er een nieuwe ‘mainstream’ graffitiscene onder impuls van de staat zelf.
 
Graffiti spelen met andere woorden een cruciale rol in tal van de revolutionaire bewegingen als belangrijk instrument van burgerprotest in steden. Maar naarmate het conflict afneemt en verdwijnt, ontstaat er een nieuwe graffiti- en straatkunstscène - vaak één die gentrificatie* of ‘vermiddenklassing’ van de stad inluidt. Of zoals Lennon concludeert: “wanneer protestbewegingen veranderen en zich aanpassen, zijn graffiti ook bij uitstek geschikt om mee van gedaante te veranderen.” Ondanks dat we graffiti als tijdelijke interventies zien, zeggen graffiti ook heel over complexe stedelijke situaties. Graffiti, zelfs nadat ze op een muur verdwenen zijn, vertellen ons iets over het conflict, over de stad, en de manieren waarop graffitikunstenaars, gewone burgers en besturen muren gebruiken voor politieke en gepolitiseerde verhalen. 

Laat me duidelijk zijn. Dit is geen standaard boek over graffiti vol met prenten, maar een onderzoek naar de relevantie van graffiti. Dus even op je gemak met een theetje en koekje dit boek verorberen lukt niet. Maar net daarom moet dit boek in onze bib huizen. Omdat de inhoud ervan aantoont en onderbouwt waar wij als organisatie in geloven: graffiti als instrument voor kritisch burgerschap. Als tool om de stem van de minst gehoorde zichtbaar te maken.